Wychowanie i edukacja regionalno-patriotyczna w przedszkolu

Uwaga, otwiera nowe okno. Array Drukuj Array

Wychowanie i edukacja regionalno-patriotyczna w przedszkolu

Wychowanie przedszkolne zgodnie z obowiązującą nową podstawą programową ma do realizacji szereg celów, które należy realizować w siedemnastu obszarach, zawartych w rozporządzeniu MEN. Jeden z nich (piętnasty) odnosi się właśnie do wychowania rodzinnego, obywatelskiego i patriotycznego. Do głównych celów tej sfery zalicza się:

  • wzmacnianie więzi emocjonalnej z rodziną 
  • wdrażanie do przestrzegania zasad zgodnego współżycia rodzinnego
  • budzenie zainteresowań tradycjami rodzinnymi
  • budowanie poczucia tożsamości grupowej
  • budowanie poczucia przynależności do własnej miejscowości
  • budowanie poczucia przynależności regionalnej
  • przybliżanie historii i tradycji regionu
  • budowanie poczucia przynależności narodowej
  • wdrażanie do konieczności odnoszenia się z szacunkiem do symboli narodowych[1]

Przedszkole poprzez stosowanie różnorodnych, ciekawych, aktywnych metod, form, zadań, środków dydaktycznych realizuje powyższe cele, chcąc jak najdogłębniej wprowadzić dziecko w świat wartości regionalno-patriotycznych.

Celem edukacji regionalnej jest zintegrowanie dzieci z ich rodzinnym środowiskiem, tradycją i dziedzictwem kulturowym własnej wsi, miasta czy regionu, z którego pochodzą.[2] Wychowanie i edukacja regionalna to przede wszystkim kształtowanie u dzieci poczucia przynależności do danego miejsca, historii, kultury i ludzi związanych z miejscem, w którym się urodzili i dorastali.

Edukacja ta ma na celu poszukiwanie śladów przeszłości, spisywanie legend o mieście, zbieranie wspomnień z czasów młodości babć i dziadków. Dobrze pojęte kształcenie regionalne nie może odbywać się w formie encyklopedycznego przekazywania wiadomości przez nauczyciela. Dzieci powinny samodzielnie odkrywać własne związki z regionem, poznawać jego historię, legendy, obrzędy, tradycje i perspektywy rozwoju.[3] Służą temu spotkania z ciekawymi ludźmi: poetą, malarzem, historykiem, działaczem społecznym, przedstawicielem władz lokalnych, a także zwiedzanie zabytków kultury, pomników przyrody, zwiedzanie wystaw malarskich rodzimych artystów, wycieczki, wywiady, konkursy, zbieractwo, gry dydaktyczne, tworzenie albumów, odwiedzanie małych Izb Pamięci, kącików regionalnych. Przedmiotem szczególnego zainteresowania są dawni i obecni mieszkańcy związani z losami miasta i okolicznymi wsiami, przejaw tutejszych tradycji, zwyczajów i obrzędów ludowych oraz wyjątkowość języka.

Edukacja regionalna wprowadza dziecko w autentyczny świat swej społeczności, świat przeżyć, emocji, piękna, doświadczeń i odkryć. Istotą wychowania i edukacji regionalnej „jest powrót do domu, do źródeł człowieka, do źródeł jego etyki i języka, do źródeł kultury domowej, lokalnej, regionalnej, narodowej i ogólnoludzkiej”.[4] Edukacja regionalna ma na celu zakorzenienie dziecka w jego regionalnym środowisku. Silne poczucie regionalnej tożsamości stanowi drogę prowadzącą do identyfikacji z wielką ojczyzną poprzez zakorzenienie w małej. Tak jak ptak, który opuszcza własne gniazdo, zatacza najpierw małe kręgi, tak i my powinniśmy najpierw umożliwić dziecku poznanie i zrozumienie  jego „ małej ojczyzny”, najbliższych mu okolic, aby potem mogło ono tak jak ptak „polecieć” dalej i poznać duża ojczyznę i świat.[5] Poznawanie dużej ojczyzny to właśnie wychowanie i edukacja patriotyczna, która na etapie dzieciństwa ma odzwierciedlenie w wielu działalnościach przedszkola. Dzieci już w przedszkolu można zaznajamiać z symbolami narodowymi, takimi jak godło Polski, herby poszczególnych miast, stolicy, barwami państwowymi i z hymnem narodowym, który można śpiewać na różnych uroczystościach. Dziecko może poznać historię swojego kraju poprzez legendy i opowieści z tym związane, pieśni i piosenek patriotyczne, które mogą być częścią zajęć umuzykalniających przedszkolaków. Podobnie, jak nauka tańców regionalnych i tradycyjnych zabaw ludowych.

Udział i obchody różnych uroczystościach takich jak: Rozpoczęcie Roku Szkolnego, Dzień Dziecka, Dzień Kobiet, Dzień Mamy i Taty, Powitanie Nowego Roku, Święto Pracy (obchody 1-majowe), Uchwalenia Konstytucji, Święto Niepodległości, Dzień Edukacji Narodowej i wiele innych to kolejne działania przedszkola, które kształtują postawy patriotyczne wśród najmłodszych.[6] Poznawanie rodzinnego kraju w głównej mierze powinno odbywać się poprzez wycieczki, które są taką formą pracy umożliwiającą poznawanie własnego kraju jak żadna inna, przyczyniają się do stopniowego kształtowania w dziecięcej świadomości obrazu ojczyzny. Poprzez bezpośrednie obserwacje, wrażenia i przeżycia pozostawiają w psychice dziecka trwały ślad, budząc uczucia przywiązania i miłości do polskiej ziemi.[7]

Z wychowaniem i  edukacją patriotyczną dziecko powinno spotkać się po raz  pierwszy w rodzinie, to ona powinna być źródłem norm wartości kształtujących postawy młodego człowieka. „Do miana patrioty człowiek dorasta przez całe lata, ale w kształtowaniu się postaw patriotycznych poważną rolę spełniają przeżycia i doświadczenia z okresu dzieciństwa. Stąd też zaczątki kształtowania się i rozwój postaw patriotycznych rozpoczyna się w środowisku rodzinnym. Największą rolę w tym środowisku odgrywają tradycje patriotyczne rodziny. Stosunek rodziców czy dziadków do narodowych tradycji jest przekazywany dzieciom w opowiadaniach, wspomnieniach, a także w celowym oddziaływaniu na uczuciowość dziecka. W wielu rodzinach opowiadania oparte na osobistych przeżyciach  i wspomnieniach kształtują od wczesnych lat życia wyobraźnię dziecka i jego uczuciowy stosunek do Ojczyzny, do własnego środowiska. Środowisko rodzinne stanowi dla dziecka jego „prywatną ojczyznę”. Tutaj dokonuje się proces socjalizacji dziecka, wdrażanie do przestrzegania norm życia społecznego, odpowiedniego stosunku do ludzi i do samego siebie, proces szukania własnego miejsca w Ojczyźnie, a przede wszystkim kształtowanie obrazu Ojczyzny.”[8]

Wychowanie patriotyczne i regionalne w naszym przedszkolu realizowane i wdrażane jest już od najmłodszych grup. Aktualnie jako uzupełnienie zajęć dydaktycznych wprowadziliśmy program z zakresu edukacji regionalno-patriotycznej „Kto Ty Jesteś – Polak Mały”, którego głównym celem jest właśnie nabywanie wiadomości o regionie i kraju w którym dziecko mieszka oraz kształtowanie u dzieci poczucia odpowiedzialności, miłości, szacunku i przynależności społecznej, postawy patriotycznej, a także budowanie tożsamości narodowej i regionalnej. Do realizacji tego programu włączeni są nie tylko pracownicy przedszkola, ale też w główniej mierze rodzice naszych pociech i środowisko lokalne. Mamy nadzieję, że dzięki tym działaniom nasze młode pokolenie w przyszłości pozna prawdziwy sens słowa „patriota” i będą czuli dumę z tego, iż są Polakami.

 

Opracowała Milena Stachelek

 


 

[1] Program Wychowania Przedszkolnego, E. Kordos, Program dla dzieci 6-letnich, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2016, s.124-125.

[2] http://www.nanulak.pl/nasze-artykuly/45-edukacja-regionalna-w-przedszkolu

[3] E. Ponisz :  Regionalizm, edukacja regionalna. „Wszystko dla Szkoły”, 2001, nr 2, s. 2.

[4] E. Ponisz: Regionalizm, edukacja regionalna. „Wszystko dla Szkoły”, 2001, nr 2, s. 3

[5] E. Karczowska: Mała ojczyzna w pracy przedszkola. „Wychowanie na Co Dzień”, 1998, nr 2, s. 26.

[6] A. Sawicka, Z problematyki wychowania patriotycznego w przedszkolu, WSiP, Warszawa 1988, s.35-38.

[7] A. Sawicka, Z problematyki wychowania patriotycznego w przedszkolu, WSiP, Warszawa 1988, s.74.

[8] http://www.wychowanieprzedszkolne.pl/wychowanie-w-umilowaniu-do-ojczyzny-i-jej-historii/